Renta z tytułu niezdolności do pracy – warunki przyznania
Jeżeli chcesz uzyskać prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, musisz spełnić łącznie trzy następujące warunki:
1. być osobą niezdolną do pracy,
2. posiadać odpowiedni staż uprawniający do renty, czyli okresy składkowe i nieskładkowe,
3. wymagane jest również, aby Twoja niezdolność do pracy powstała w okresach ściśle wskazanych w ustawie emerytalnej albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
Warunek pierwszy: niezdolność do pracy
W rozumieniu ustawy emerytalnej niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Możemy wyróżnić dwa rodzaje niezdolności do pracy – całkowitą i częściową. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolną do pracy jest zaś osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.
Oceny niezdolności do pracy i jej stopnia dokonuje lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w formie orzeczenia.
Warunek drugi: staż uprawniający do renty
Okres składkowy i nieskładkowy niezbędny do przyznania renty uzależniony jest od wieku osoby, w jakim powstała niezdolność do pracy. I tak też okres ten wynosi:
-
1 rok – jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat,
-
2 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat,
-
3 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat,
-
4 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat,
-
5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat – w tym przypadku 5 lat stażu przypadać powinno w ciągu ostatnich 10 lat przed złożeniem wniosku o rentę lub przed dniem, kiedy powstała niezdolność do pracy.
Wyjątki!
Po pierwsze, nie wymaga się posiadania pięcioletniego okresu składkowego i nieskładkowego przypadającego w ciągu ostatnich 10 lat przed złożeniem wniosku o rentę lub przed dniem, kiedy powstała niezdolność do pracy od ubezpieczonych:
-
kobiet, które udowodniły co najmniej 25 lat okresów składkowych oraz są całkowicie niezdolne do pracy,
-
mężczyzn, którzy udowodnili co najmniej 30 lat okresów składkowych oraz są całkowicie niezdolni do pracy.
Po drugie, nie wymaga się posiadania odpowiedniego stażu ubezpieczeniowego od ubezpieczonego, który:
-
został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej,
-
do dnia powstania niezdolności do pracy miał okresy składkowe i nieskładkowe – bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy.
Po trzecie, warunek posiadania określonego stażu ubezpieczeniowego nie jest wymagany od ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy została spowodowana:
-
wypadkiem w drodze do pracy lub
-
wypadkiem w drodze z pracy.
Warunek trzeci – data powstania niezdolności do pracy
W celu uzyskania prawa do renty niezdolność do pracy powinna powstać:
-
w okresach składkowych lub nieskładkowych ściśle określonych w ustawie emerytalnej (chodzi tu okresy takie jak np. okres ubezpieczenia, okres pobierania zasiłku chorobowego, opiekuńczego, macierzyńskiego, okres pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy) albo
-
nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
Wyjątek!
Warunek powstania niezdolności do pracy w ściśle określonym czasie nie dotyczy ubezpieczonych:
-
kobiet, które udowodniły co najmniej 20 lat okresów składkowych i nieskładowych oraz są całkowicie niezdolne do pracy,
-
mężczyzn, którzy udowodnili co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz są całkowicie niezdolni do pracy.
Źródło:
– ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
– ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy
i chorób zawodowych.